Pages

vrijdag 7 november 2008

Dag van het literatuuronderwijs: van schrijver tot lezer


Op de dag van het literatuuronderwijs schoof ik aan bij : Verhalen vertellen, verbeelden en verboeken; over verfilming en verboeking.

"Wat kun je beter met woorden zeggen en wat in beelden? Het intrigeert veel leerlingen. In deze workshop komen onder leiding van Jeroen S. Rozendaal (o.a. regisseur, producent en wetenschapper) verschillende manieren van schrijven aan de orde, zoals het schrijven van een scenario (inclusief een ministoomcursus!) met Khalid Boudou (auteur o.a. Het schnitzelparadijs, PizzaMaffia). Laurens Abbink Spaink (auteur o.a. Zwartboek) licht toe hoe hij te werk ging bij het verboeken van Paul Verhoevens Zwartboek, welke schrijftechnieken zijn hier belangrijk en wat kun je gebruiken om leerlingen de techniek van het fictief schrijven te leren. Met Kees van Beijnum (auteur o.a. De oesters van Nam Kee) wordt gekeken naar hoe beeld een tekst kan verduidelijken maar ook vervormen, wat blijft er over van het boek of wordt het boek juist meer door beeld? "

Vier personen die heel duidelijk ervaring hadden met verfilmingen, boeken en de verschillen en overeenkomsten daartussen. Khalid Boudou had ik al eerder eens gehoord en hij blijft gewoon heel prettig om naar te luisten. Ook omdat hij heel duidelijk weet te verwoorden wat de grote verschillen zijn tussen film en boek. Maar tegelijkertijd de film het schnitzelparadijs heel duidelijk gebruikt in zijn lessen op scholen.
Inderdaad werd de ministoomcursus scenarioschrijven genoemd. Want er is steeds meer materiaal fysiek aanwezig op school, maar het gemis zijn de verhalen. Alhoewel er natuurlijk een stevige markt aan het oprukken is rondom video's, filmpjes opnemen, organisaties en scholen.
Want hoe krijg je leerlingen mee? Hoe maak je een beeld in hun hoofd en laat ze een filmische scene terugbrengen naar tekst?
Nou... door bijvoorbeeld leerlingen een scene te laten zien waarna een klas vervolgens maar gaan vertalen. Wat ga je schrijven, wat zeggen de beelden 'ongezegd' wat jij wel of niet moet opschrijven om het over te brengen.

Daarna vertelde Laurens Abbink Spaink over 'Zwartboek'. Het boek naar aanleiding van de film. Dat het bijzonder lastig is om een film te verboeken vanwege juist al die elementen die in films voornamelijk in beelden wordt gevangen. Daar moet je als schrijver een vertaalslag overheen leggen. Plus dat hij binnen 2 maanden het boek geschreven moest hebben. Want... hoe werkt dat in Amerika? Daar dient een boek naar aanleiding van een film vooral als extra exposure van de film. Door bijvoorbeeld de omslag hetzelfde te houden als de filmposter.

Kees van Beijnum vertelde over een aantal scenes uit 'De oesters van Nam Kee'. Hoe een scene met een dode pony opeens veranderde in het afbreken van een boomhut. Da's toch precies hetzelfde toch? ;) een verfilming heeft te maken met weer heel andere elementen. Want wat verfilm je. Wanneer je de Oesters van.. letterlijk zou verfilmen zou er meer dan tien uur film nodig zijn. Hoe breng je die essentie nu met 8 uur terug? Dat is het dilemma van een scenarioschrijver en auteur. Kun je je boek loslaten? welke verhaallijnen komen er wel of niet in een film?

Uiteindelijk moet je als auteur veel meer investeren in tekst dan een film aan beelden nodig heeft voor hetzelfde verhaal.
Daarnaast is een essentieel verschil dat je bij een film niet in het hoofd van de personages kunt kruipen. In een boek is dat vrij eenvoudig te bereiken (is mij wel eens verteld. ;))

conclusie: leerlingen van deze tijd zijn enorm getrainde beeld denkers. laat ze kennismaken met de oervorm: tekst. Maar vergeet niet het beeld erbij te betrekken om het lijntje tussen hun beleefwereld en die van literatuur niet te verliezen.

4 opmerkingen:

Astrid zei

Jij was er dus wel? Ik heb een keer overgeslagen. De laatste jaren viel het me toch wat tegen. En wat lees ik nu? Kees weer over z'n oesters? Dat met die pony en die boomhut, dat kwam de vorige keer ook precies zo aan bod.

Het was vast op onderdelen wel weer aardig, maar ze moeten niet in herhaling gaan vallen hoor.

essen2punt0 zei

Een aantal onderdelen was absoluut meer dan aardig. Het gesprek tussen Francine Oomen en Edward v.d. Vendel bijvoorbeeld. Erg leuk, des te meer door te interactie.

Het ICT en onderwijs viel erg tegen....

Astrid zei

Fijn dat je in ieder geval niet voor niks bent gegaan!

Annemarie van Essen zei

Inderdaad zeer zeker niet voor niets.
Des te meer vanwege een aantal bijzonder boeiende gesprekken 'in de marge'. :)

.